TransEtno

Uflant Franciszka

Uflant Franciszka

z Pewli Wielkiej, ur. 1904 – zm. 1996

Urodziła się 3 lipca 1904 roku w Pewli Wielkiej, gdzie mieszkała całe życie. Bibułkowe kwiaty umiała wykonywać już w dzieciństwie, ale przez wiele lat komponowała wieńce czy bukiety wyłącznie dla potrzeb własnej rodziny i lokalnej społeczności – na wesela, imieniny, przede wszystkim jednak z okazji świąt np. Bożego Ciała, Wszystkich Świętych, a także uroczystości maryjnych.

W latach 70. XX wieku wyrób bibułkowych kwiatów był jej podstawowym zajęciem, a zarazem ogromną pasją. Duża w tym zasługa pracowników żywieckiego Muzuem, którzy w 1970 roku zorganizowali I konkurs na wyroby bibułkowe. Od 1972 roku Franciszka Uflant systematycznie uczestniczyła w kolejnych edycjach konkursu, zawsze zdobywając najwyższe nagrody. Podobnie zresztą w ogólnopolskim, cieszącym się ogromnym zainteresowaniem, a zarazem renomą konkursie „Kwiaty Polskie” w Myślenicach.

Franciszka Uflant wykonywała drobne wianuszki, duże wieńce imieninowe i dożynkowe, bukiety ślubne, kosze kwiatów i słomiane pająki zdobione bibułą. Kwiaty jej autorstwa były dość duże, zazwyczaj utrzymane w tradycyjnych zestawieniach kolorystycznych. Najbardziej lubiła wieńce komponowane z chabrów, maków i stokrotek. Swoje umiejętności przekazała córkom – Rozalii Kastelik i Anieli Uflant, najbadziej cenionym i najwyżej nagradzanym przedstwicielkom zdobnictwa bibułkowego.

Była członkinią Zrzeszenia Twórców Ludowych Milenium. Chętnie brała udział w kiermaszach sztuki ludowej organizowanych podczas Tygodnia Kultury Beskidzkiej, Przeglądu Zespołów Kolędniczych i Obrzędowych Żywieckie Gody oraz innych na terenie całego kraju (m.in. w Warszawie, Krakowie, Gdyni, Tarnowie, Płocku, Zakopanem, Bukowinie Tatrzańskiej, Kazimierzu nad Wisłą, Bielsku-Białej).

W 1984 roku uhonorowano ją odznaką Zasłużony Działacz Kultury. W 1995 roku otrzymała nagrodę ministra kultury i sztuki, a w 1996 roku Nagrodę im. Oskara Kolberga (dowiedziała się o tym na kilka tygodni przed śmiercią, ale honorowego dyplomu już nie odebrała osobiście). Zmarła 25 września 1996 roku.

Prace Franciszki Uflant znajdują się w muzeach Żywca, Krakowa, Bielska-Białej i Myślenic. Towarzyszyły każdej wystawie (zarówno na terenie kraju, jak i poza granicami), prezentującej dorobek beskidzkiej czy szerzej – polskiej sztuki ludowej.

Fot. archiwum ROK
Fot. archiwum ROK
Fot. archiwum ROK
Fot. archiwum ROK
Fot. archiwum ROK
Fot. archiwum ROK