TransEtno

Kawulok Zuzanna

Kawulok Zuzanna

z Istebnej, ur. 1938 – zm. 2018

Urodziła się 24 kwietnia 1938 roku w Cieszynie, jednak przez całe życie mieszkała w Istebnej. Była córką Jana Kawuloka – wybitnego instrumentalisty, i obdarzonej talentem narratorskim Franciszki Kawulok. Wzrastała w autentycznej góralskiej chacie, wychowana w poszanowaniu rodzimej tradycji. Talent gawędziarski odziedziczyła po rodzicach. Grać na skrzypcach i innych instrumentach góralskich nauczył ją ojciec, razem z nim wykonywała też prostsze instrumenty. Za jego namową w 1955 związała się z Regionalnym Zespołem Pieśni i Tańca Koniaków. Najpierw tańczyła i śpiewała, potem grała w kapeli na skrzypcach i zabytkowych instrumentach pasterskich. W 1981 roku została kierownikiem artystycznym i pełniła tę funkcję przez dziesięć lat. Wraz z Koniakowem prezentowała autentyczny folklor Beskidu Śląskiego nie tylko w Polsce, ale także we Włoszech, w Austrii, Holandii, Niemczech, ZSRR, Bułgarii, Francji, Turcji, Grecji. Bez wątpienia jest współtwórczynią wielu sukcesów zespołu. Zuzanna Kawulok był również instruktorem muzycznym w Dziecięcym Zespole Regionalnym im. Jana Kawuloka w Koniakowie. W latach 1976–1985 uczyła grać na fujarce w Ognisku Pracy Pozaszkolnej przy Szkole Podstawowej nr 1 w Koniakowie.

Wielokrotnie brała udział – najpierw z ojcem, a potem samodzielnie – w konkursach i prezentacjach instrumentalistów czy gawędziarzy, m.in. w Poznaniu, Katowicach, Bukowinie Tatrzańskiej, Zakopanem, w Strakonicach (Czechy). Uczestniczyła w lokalnych i krajowych imprezach, nie tylko folklorystycznych. Nagrywała w radiu i telewizji.

Przez wiele lat uczyła miejscowe dzieci języka esperanto, którym zainteresowała się jeszcze w 1958 roku i od tego czasu była propagatorką ruchu esperanckiego. Od 1974 roku występowała na imprezach esperantystów w kraju i za granicą. Gawędy w tym języku wygłaszała w Czechosłowacji, NRD, RFN, Belgii, Wielkiej Brytanii, Szwecji oraz na Węgrzech. Za największy sukces uważa prezentację kultury ludowej Beskidu Śląskiego przed dwutysięcznym audytorium na Światowym Kongresie Esperantystów w Sztokholmie w 1980 roku.

Po śmierci ojca została przewodniczką w Izbie Regionalnej U Kawuloka. Zajmująco opowiadała o bogatej kulturze beskidzkich górali, obrzędach, zwyczajach, stroju i muzyce, prezentując typowy wystrój chaty góralskiej oraz brzmienie góralskich piszczał, fujarek, rogów i trombit.

Ponadto była autorką interesujących, pisanych gwarą wierszy, z których wiele drukowano w lokalnej prasie. Opiewała w nich przede wszystkim piękno rodzimej przyrody, ziemi, gdzie nejpiekni spiywajom... ptosięta wiosnóm, nejcistszi źródełka spod kamiyni bijóm...

Zuzanna Kawulok należała do Beskidzkiego Oddziału Stowarzyszenia Twórców Ludowych; przez dwie pierwsze kadencje (1981–1986) była jego prezesem. Była honorowym członkiem CIOFF-u i Macierzy Ziemi Cieszyńskiej.

Jej dorobek w dziedzinie twórczego kontynuowania i popularyzowania kultury ludowej jest znaczący. Świadczą o tym liczne wyrazy uznania, m.in. Brązowy Krzyż Zasługi (1966), odznaka Zasłużony Działacz Kultury oraz nagrody: indywidualna Prezesa Rady Ministrów za upowszechnianie i propagowanie kultury i sztuki ludowej wśród dzieci i młodzieży (1984), Ministra Kultury i Sztuki, wojewódzka, Związku Komunalnego Ziemi Cieszyńskiej – Srebrna Cieszynianka (1999). Nagrodą im. Oskara Kolberga została uhonorowana w 1994 roku.



film z cyklu „A życie toczy się dalej...” poświęcony Zuzannie Kawulok: www.katowice.tvp.pl


artykuł Urszuli Witkowskiej „Koncert na góralską nutę” (s. 15–17) i wiersze Zuzanny Kawulok (s.18–19): www.rok.bielsko.pl/wydawnictwa


artykuł Leszka Miłoszewskiego „W krainie gajdoszy” (s. 5–8): www.rok.bielsko.pl/wydawnictwa