z Koniakowa, ur. 1915 – zm. 2000

Urodziła się 13 czerwca 1915 roku w Koniakowie, gdzie mieszkała do śmierci 1 listopada 2000 roku. Sztuki robienia koronek przy pomocy szydełka nauczyła się od swojej matki jeszcze w dzieciństwie. Przed wojną wykonywała koronki wykorzystywane do zdobienia elementów koniakowskiego stroju kobiecego – przede wszystkim czepców, ale także wyroby zdobiące mieszkania, głównie dla miejskich nabywców. W 1951 roku zaczęła wieloletnią i bardzo ścisłą współpracę ze Spółdzielnią Przemysłu Ludowego i Artystycznego ArW w Katowicach. W 1972 roku została wpisana do rejestru Cepelii jako twórczyni ludowa. W 1979 roku przeszła na emeryturę, nie zerwała jednak kontaktu z katowicką spółdzielnią. Zaczęła pracować jako instruktorka i przez pewnien czas przekazywała swoje umiejętności młodym kobietom. Opracowywała również nowe wzory.

W latach 1973–1975 w ramach stypendium twórczego, stanowiącego wyraz uznania dla walorów jej prac: bogactwa motywów i kunsztu wykonania, Franciszka Kuźma opracowała i przygotowała zestaw koronek, które były prezentowane na licznych wystawach m.in. w kraju (w Warszawie, Częstochowie, Krakowie, Opolu, Płocku, Bytomiu, Katowicach, Nowym Targu, Cieszynie, Wiśle i Szczyrku) i za granicą (w Szwecji, Austrii, Kanadzie).

Jak pisze Marian Pokropek: „Twórczość jej miała cechy wybitnie indywidualne, co uwydatniło się szczególnie w komponowaniu serwetek owalnych i kołnierzy o tradycyjnych i różnorodnych motywach roślinnych, a także licznych serwetkach okrągłych wykonywanych z niezwykłą starannością”. Heklowanie stało się nie tylko jej zawodem, ale również życiową pasją: „Koronki robiłam bez przerwy, przez cały dzień. Piękne były i takie różne”. Najbardziej lubiła wykonywać komplety: kołnierze, mankiety i żaboty. Swoje umiejętności przekazała córkom – Annie Legierskiej i Marcie Legierskiej, które również przez kilkanaście lat współpracowały z Cepelią.

Franciszka Kuźma w konkursach na koronki organizowanych lub współorganizowanych przez Cepelię była laureatką pierwszych i drugich nagród. Uzyskiwała też nagrody i dyplomy uznania w różnych przeglądach i pokazach sztuki ludowej. Należała do Stowarzyszenia Twórców Ludowych w Lublinie. Nagrodę im. Oskara Kolberga przyznano jej w 1990 roku.