z Wieprza, ur. 1938 – zm. 2016

Jedna z najciekawszych i najbardziej uhonorowanych beskidzkich rzeźbiarek ludowych. Artystka samorodna i autentyczna; niezwykle pracowita, wrażliwa i skromna. Urodziła się 21 lipca 1938 roku w Cięcinie, zmarła 2 grudnia 2016 w Wieprzu. Rzeźbić zaczęła w 1970 roku za sprawą swojego męża Jana Ficonia, znanego ludowego rzeźbiarza. Odtąd sztuka była jej azylem.

Z lipowego drewna, prostymi cięciami (bez zajmowania się detalem), wydobywała to, co w postaci czy scenie najważniejsze. Wykonywała przede wszystkim bryłowate, grubo ciosane rzeźby figuralne (Madonna, Pieta, Chrystus Frasobliwy i Ukrzyżowany, święci), a także płaskorzeźby oraz szopki. Poza tematyką sakralną najwięcej uwagi poświęcała kobiecie wiejskiej, prezentowanej na tle rodziny. Większość figur malowała farbami plakatowymi lub emulsją, zabezpieczając lakierem bezbarwnym albo pokostem lnianym. Tylko nieliczne pozostawiała w stanie surowym, ewentualnie bejcowała. Z pozoru pełne prostoty, prawie prymitywne rzeźby Anny Ficoń przepojone są bólem i cierpieniem, co paradoksalnie podkreśla jaskrawa kolorystyka. Warto dodać, że artystka – z powodzeniem – malowała też obrazy na szkle.

Anna Ficoń należała do Stowarzyszenia Twórców Ludowych. Uczestniczyła w wielu wystawach zbiorowych i indywidualnych (w Żywcu, Warszawie, Mysłowicach, Wrocławiu), przeglądach i konkursach sztuki ludowej o zasięgu ogólnopolskim i międzynarodowym. Jej twórczość była wielokrotnie nagradzana. Została uhonorowana m.in. Nagrodą Wojewody Bielskiego (1996), nagrodą Ministra Kultury i Sztuki (1997) oraz Nagrodą im. Oskara Kolberga (2002).

Jej rzeźby znajdują się w muzeach Bielska-Białej, Krakowa, Nowego Sącza, Rabki, Torunia, Warszawy, Żywca, a także w krajowych i zagranicznych kolekcjach prywatnych. Artystka stworzyła również prywatną galerię swoich prac w rodzinnym Wieprzu. W altanie obok domu prezentowała rzeźby szczególnie jej bliskie: Madonny, Piety, Frasobliwego i wizerunki patronów jej dzieci. Warto dodać, że św. Jan Nepomucen jej autorstwa chroni prowadzący do Wieprza most na Sole, a nad wsią czuwa Chrystus Frasobliwy.

artykuł Katarzyny Kraczoń poświęcony, wydanej w 2013 roku przez Muzeum Miejskie w Żywcu, książce „Przekraczanie granic. Rzeźbiarka Anna Ficoń”: www.kulturaludowa.pl/publikacje