TransEtno

Maślanka Tadeusz

z Żywca, ur. 1929

Urodził się 10 maja 1929 roku w Żywcu. Po okupacji podjął naukę w średniej szkole handlowej, w której pod kierunkiem Juliana Reimschüssla grywał w przedstawieniach o tematyce beskidzkiej: „Kwiat paproci”, „Zew groni”, „Zaloty góralskie” oraz „Jasełka góralskie”. Równocześnie uczył się w podstawowej szkole muzycznej w Żywcu. W 1949 roku zaczął uczęszczać do Państwowej Szkoły Muzycznej w Bielsku i równolegle studiował w Wyższej Szkole Ekonomicznej w Katowicach. W 1953 roku został zatrudniony jako nauczyciel gry na fortepianie w bielskiej szkole, z którą związany był do 1989 roku.

W 1960 roku rozpoczął współpracę z Regionalnym Zespołem Pieśni i Tańca Pilsko. Najpierw był akompaniatorem i muzykiem, a w 1962 roku po koncertach w Zakopanem założył kapelę, którą początkowo wspierali znakomici instrumentaliści z kapeli Koniakowa – Zuzanna Kawulok i Jan Kukuczka. W tej pierwszej kapeli grali Stanisław Lach na trąbce, Józef Michura na klarnecie, Leszek Orecki na skrzypcach i na basie Otto Gach.

Po czteroletniej przerwie Tadeusz Maślanka powrócił w 1967 roku do zespołu nie tylko jako kierownik muzyczny, ale również jako kierownik artystyczny. Następnie przez jeden sezon (1969/1970) pracował w Państwowym Zespole Pieśni i Tańca Śląsk. Wspólnie z Józefem Maślanką opracował program górali żywieckich oraz samodzielnie materiały do części miejskiej żywieckiej. Na ich podstawie układy choreograficzne przygotowała Elwira Kamińska, a muzykę opracował – podobnie jak do stylizowanej części góralskiej – Wojciech Kilar.

W 1974 roku, po czteroletnim pobycie w USA, Tadeusz Maślanka ponownie wrócił do Pilska i prowadził je do 1996 roku. Pod jego muzycznym, a później artystycznym kierownictwem zespół odniósł swoje największe sukcesy, zdobył wiele nagród i wyróżnień m.in. Złotą i Srebrną Ciupagę na Międzynarodowym Festiwalu Folkloru Ziem Górskich w Zakopanem, Złoty Kilof Górniczy w Bytomiu, Srebrną Basztę w Kazimierzu nad Wisłą.

Tadeusz Maślanka odtworzył wiele zapomnianych tańców i melodii górali żywieckich, wzbogacił repertuar zespołu o zapisane w czasie badań terenowych (prowadzonych jeszcze przed pracą w Pilsku) pieśni i melodie. Udało mu się – wspólnie z Feliksem Jankowskim – pozyskać do kapeli świetnych, autentycznych instrumentalistów, a do zespołu znakomite śpiewaczki z białymi głosami; wprowadził też trombity. To on przygotował „Bal mieszczan żywieckich” z wodzirejem Jerzym Zemanem.

W 1982 roku opracował razem z Marią Zuziak, współautorką wszystkich zresztą programów, dwuczęściowe „Jasełka góralskie” (część herodowa i część przy stajence prezentowane były po raz pierwszy w stanie wojennym w Berlinie Zachodnim); w 1983 roku powstała część z pastuszkami. Widowisko to zostało sfilmowane przez Telewizję Polską w Warszawie. Grał też w kapeli miejskiej na akordeonie, a w góralskiej na trombicie i fujarce.

Tadeusz Maślanka uhonorowany został Srebrnym Krzyżem Zasługi, odznakami Zasłużony Działacz Kultury, Zasłużony dla Cepelii, Zasłużony dla Polonii, Zasłużony dla województwa bielskiego oraz medalem Za zasługi dla miasta Żywca. Nagrodę im. Oskara Kolberga przyznano mu w 1996 roku.